Najciekawsze zabytki w Szczecinie
Szczecin nie jest miastem, które jako pierwsze przychodzi nam do głowy, gdy myślimy o destynacji na weekendowe zwiedzanie lub podziwianie zabytków. A szkoda, bo w stolicy województwa zachodniopomorskiego na odwiedzających czeka mnóstwo cennych zabytków i pokaźnych budowli, których historia jest niezwykle ciekawa. Sprawdź, które zabytki w Szczecinie warto zobaczyć podczas wizyty w mieście.
Zabytki Szczecina – Wały Chrobrego
Jednym z obiektów, który niemal każdemu kojarzy się ze Szczecinem są Wały Chrobrego. Słynne tarasy widokowe zbudowano na prośbę ówczesnego burmistrza Hermana Hakena w latach 1902-1921. Składają się one z głównej platformy oraz pawilonów widokowych, z których można podziwiać panoramę miasta. Duże wrażenie robią też zabytkowe schody i znajdujący się tuż obok budynek muzeum, którego historia jest równie ciekawa. Gmach powstawał w latach 1908-1913 i od początku miał pełnić rolę siedziby szczecińskiego muzeum. Budynek zbudowano na planie litery „E”. Dziś można oglądać w nim eksponaty archeologiczne pochodzące z terenów Pomorza Zachodniego oraz ekspozycję składającą się z przedmiotów przywiezionych z Afryki, Polinezji i Ameryki Południowej. Część budynku przekształcono w siedzibę Teatru Współczesnego w Szczecinie.
Zabytki w Szczecinie – Bazylika archikatedralna św. Jakuba
Następnym ważnym zabytkiem w Szczecinie jest Bazylika archikatedralna św. Jakuba. Świątynia powstała w XII wieku dla mieszkańców niemieckiej kolonii. Później wiele razy poddawano ją przebudowie, jednak nigdy nie zatraciła swojego gotyckiego stylu. Znajdujące się w kościele ołtarze zostały ufundowane przez miejskie bractwa. Co ciekawe, w XVI stuleciu kościół pełnił rolę protestanckiej świątyni. Dziś w budynku mieści się Muzeum Historii Kościoła na Pomorzu Zachodnim. Ekspozycja składa się głównie z eksponatów, które przywieziono tutaj ze świątyń na Pomorzu Zachodnim, które ucierpiały podczas wojny.
Szczecin zabytki – Kamienica Loitzów
Bardzo ciekawym zabytkiem w Szczecinie jest również mieszczańska Kamienica Loitzów pochodząca z XVI stulecia. Dawniej była własnością zamożnej rodziny Loitz handlującej solą i śledziami oraz posiadającej na własność kilka banków. Rodzina udzielała pożyczek nawet królowi Zygmuntowi Augustowi, jednak po śmierci władcy zbankrutowała i była zmuszona uciec ze Szczecina. Przez kolejne lata kamienicę zamieszkiwali królewscy urzędnicy, a w XIX wieku zmieniono jej przeznaczenie i przekształcono ją na lokale dla biednych mieszkańców. Budynek mocno ucierpiał podczas bombardowań II wojny światowej. Całe szczęście, odbudowano go w renesansowym stylu, więc nie stracił swojego niezwykłego charakteru. Dziś znajduje się w nim Liceum Sztuk Plastycznych.
Zabytki Szczecina – Willa Augusta Lentza
Kolejną pamiątką po zamożnych mieszkańcach Szczecina jest Willa Augusta Lentza. Zbudowano ją w najbogatszej dzielnicy miasta „Wstend” jako własność właściciela fabryki wyrobów szamotowych. W latach 30. XX wieku obiekt stał się własnością władz miasta, które mianowały go na siedzibę NSDAP. Po wojnie przejęło go wojsko radzieckie, a od 1950 roku przez kolejne 58 lat znajdował się w nim Pałac Młodzieży. Do dziś w willi można obejrzeć XIX-wieczne wnętrza z urokliwą klatką schodową, pełnymi przepychy boazeriami, drewnianymi wykładzinami sufitowymi, pięknymi portalami i niezwykłą salą mauretańską oraz teatralną.
Średniowieczny zabytek w Szczecinie – Baszta Pańska
Baszta Pańska nazywana inaczej Basztą Siedmiu Płaszczy to zabytek w Szczecinie, który warto zobaczyć. Z jej nazwą związane są dwie legendy. Pierwsza z nich głosi, że pochodzi ona od damskiego klasztoru Cysterek, który w średniowieczu znajdował się za Panieńską bramą miejską. Według drugiej, książę pomorski Bogusław X nakazał uszycie dla swojej żony Anny Jagiellonki siedem płaszczy. Krawiec używał materiału oszczędnie, więc wystarczyło go jeszcze na sukienkę dla jego żony. Książe widząc żonę krawca w sukience z książęcego materiału ukarał mężczyznę i umieścił w więzieniu w baszcie. Nie wiadomo, ile w tym prawdy, a ile fikcji. Pewne jest jednak to, że budynek powstał jako jedna z siedmiu okrągłych baszt w średniowiecznym mieście i był częścią miejskich obwarowań.
Nietypowe zabytki w Szczecinie – Wytwórnia alkoholi i drożdży C. Lefever’a
Dawniej fabryka alkoholi i drożdży Lefever’a była słynna w całych Niemczech. Składała się z dziedzińca i położonych wokół niego budynków. Do dziś przechadzając się wzdłuż Odry można zobaczyć zabudowania, które dawniej pełniły funkcję kotłowni czy tłoczni. Co ciekawe, grząski grunt nad rzeką wymusił na budujących postawienie go na betonowych stropach, dodatkowo umieszczonych na drewnianych palach. Po II wojnie światowej fabryka była siedzibą Centrali Ogrodniczej. Dziś część zabudowań jest we własności władz miasta, a część należy do osób prywatnych. Budynek jest doskonałym przykładem dawnej zabudowy przemysłowej Szczecina.
Zabytkowy budynek pocztowy
W Szczecinie znajduje się jeden z najstarszych budynków architektury pocztowej. XIX-wieczny gmach jest zbudowany z czerwonej cegły i elewacji dekorowanej końskimi łbami oraz orłami. Dawniej na parterze budynku mieściły się pomieszczenia służące do obsługi klientów, a na wyższych piętrach znajdowało się mieszkanie dyrektora i pozostałych pracowników instytucji. Zaplecze pełniło rolę stajni i wozowni. Wraz z biegem lat i kolejnymi unowocześnieniami budynek rewitalizowano i powiększano. Dobudowano w nim m.in. telegraf czy telefonię. Budynek do dziś zachował swoją pierwotną funkcję, ponieważ jest siedzibą instytucji pocztowych.
Zabytki Szczecina – Zamek Książąt Pomorskich
Jednym z najważniejszych zabytków w Szczecinie jest Zamek Książąt Pomorskich. Zbudowano go w połowie XIV wieku, w miejscu dawnego grodu, jako siedzibę dynastii Gryfitów zamieszkujących Pomorze Zachodnie. Co ciekawe, książę Barnim III nakazał wybudować Zamek wbrew woli mieszkańców. Wszystko przez to, że sto lat wcześniej jego poprzednik Barnim I obiecał Szczecinianom, że nie postawi zamku, a swoją siedzibę ulokował w innym budynku. Podczas panowania Gryfitów, czyli od połowy XVII wieku zamek był wiele razy powiększany i przebudowywany. Dodawano mu również walorów wizualnych. Podczas II wojny światowej zniszczeniu uległo aż 60% budowli. Odbudowano go w kolejnych latach zachowując renesansowy charakter. Dziś w Zamku znajduje się Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego, Urząd Stanu Cywilnego oraz instytucje kultury takie jak: opera, kino, muzeum i restauracje.
Tuż przy Zamku znajduje się zabytkowa Ujeżdżalnia Książęca. Powstała około 1600 roku. Na samym początku na piętrze znajdował się magazyn obroku. Do dziś zachował się w tym miejscu zabytkowy dźwig, który służył do wciągania na wyższe piętro siana i słomy dla koni. W XIX wieku obiekt był własnością garnizonu wojskowego, a w 1929 roku przekazano go teatrowi miejskiemu, któremu służył jako magazyn rekwizytów. Podczas wojny uległ zniszczeniu, a po renowacji przekazano go Wydziałowi Germanistyki US.
Najładniejsze zabytki Szczecina – Akademia Morska i Akademia Sztuki
W najbardziej reprezentacyjnej części miasta, czyli tuż przy Wałach Chrobrego stoją dwa urokliwe i zabytkowe budynki Akademii Morskiej. Starszy z nich powstał w latach 1902-1905 i pełnił rolę siedziby Krajowego Zakładu Ubezpieczeń. Kolejny zbudowano prawie 20 lat później w stylu renesansowym. Miał służyć Generalnej Królewskiej Dyrekcji Ceł. Po II wojnie światowej budynki stanowiły siedzibę morskich instytucji. Następnie przemianowano je na Państwową Szkołę Morską, a później na Akademię Morską, która znajduje się w nich do dziś. Jeśli o budynkach Akademii mowa, nie można zapomnieć o pięknej Akademii Sztuki w Szczecinie. Zbudowano ją dla Generalnej Dyrekcji i Banku Hipotecznego Ziemstwa Pomorskiego. Dawniej zrzeszała rycerzy i zamożnych właścicieli ziemskich. Dziś można podziwiać jej urokliwą elewację wykonaną w stylu neobarokowych oraz neoklasycznym. O dawnej roli budynku przypominają dwie figury rycerza i rolnika umieszczone nad wejściem. Od 2014 roku znajduje się tu siedziba Akademii Sztuki.
Zabytki w Szczecinie – stara elektrownia
W Szczecinie nigdy nie brakowało budynków przemysłowych. Jednym z nich jest pochodząca z XVIII wieku elektrownia. Na początku działał w niej damski dom poprawczy, jednak w 1889 roku został przemianowany na Zakład Energetyczny, który jako pierwsza instytucja w mieście dostarczał prąd Szczecinianom. Elektrownia działała do 1970 roku, później budynek został przekazany do celów produkcyjnych Spółdzielni Elektrotechnicznej „Selsin”. Dziś mieści się w nim Trafostacja Sztuki.
Szczecin zabytki – Fabryka Pieców Chlebowych Kirst’a
Kolejnym zabytkowym budynkiem przemysłowym w Szczecinie jest Fabryka Pieców Chlebowych Kirst’a. Jej działalność rozpoczęła się w roku 1847 i jest z tym związana pewna historia. Właściciel, który nabył posesję w celu rozbudowy fabryki nie uzyskał zgody władz na budowę, ponieważ uważano wtedy, że tereny te będą przeznaczone na lokale mieszkalne. Kirst udowodnił, że kupił teren po to, aby zbudować tam fabrykę i zrobił to zanim wprowadzono nowe regulacje prawne. Dzięki temu udało mu się uzyskać zgodę na rozpoczęcie prac. W budynku znajdowały się zarówno pomieszczenia fabryczne, administracyjne, jak i mieszkalne. Do dziś zabudowa zachowała się w doskonałym stanie. Nad bramą wjazdową nadal znajduje się znak firmowy Kirst’a, czyli gryf w koronie z piecem chlebowym.
Zabytkowe budynki przemysłowe w Szczecinie
Kolejnym zabytkowym budynkiem, który dawniej służył celom przemysłowym jest Gazownia. Powstała w 1847 roku i jest najstarszą w Szczecinie inwestycją komunalną. Zbudowano ją w tym samym momencie, w którym tworzono w mieście sieć gazociągów. Dawniej gaz pozwalał na oświetlanie ulic i mieszkań i tak jak dziś służył do użytku domowego. Wraz z rozwojem technologicznym i rozbudową miasta zapotrzebowanie na niego było coraz większe, dlatego w kolejnych dekadach rozbudowano gazownię. Podczas II wojny światowej budynek został uszkodzony w 40%. Ocalała jedynie część administracyjna, oczyszczalnia i zasobnik węglowy nad rzeką. Dziś budynek jest siedzibą Polskiej Spółki Gazownictwa.
Zabytki Szczecina – Stara Rzeźnia na Łasztowni
Kolejnym ciekawym przykładem zabytkowego budynku przemysłowego jest Stara Rzeźnia na Łasztowni. Jej powstanie jest związane z intensywnym rozwojem Szczecina w drugiej połowie XIX stulecia oraz zwiększeniem zapotrzebowania na mięso. Zbudowano ją po wschodniej stronie rzeki, gdzie mieściła się zabudowa gospodarcza. W zespole infrastruktury z czerwonej cegły znajdowały się stajnie, chlewnie, wytwórnie lodu, ubojnie i przetwórnie mięsa. Po II wojnie światowej z budynku korzystały Zakłady Mięsne, a później jego właścicielem stało się przedsiębiorstwo „Gryf”. Cały czas trwa renowacja „Starej rzeźni”, bo tak jest dziś nazywany kompleks budynków. W miejscu, w którym dawniej znajdowała się obora, mieści się Centrum Kultury Euroregionu.
Szczecin zabytki – stary młyn i olejarnia
Warto wspomnieć o jeszcze jednym starym budynku przemysłowym – o starym młynie i olejarni. Dawniej był on jednym z pierwszych i najnowocześniejszych młynów walcowych, które powstały na Pomorzu Zachodnim. W 1910 roku z powodu zwiększenia cen zboża, rozpoczęto produkcję oleju. Niestety po II wojnie światowej żołnierze radzieccy wywieźli całe wyposażenie fabryki i od tego czasu gmach stoi pusty.
